Stan zanieczyszczenia powietrza w 2017 roku w województwie śląskim oraz jego wpływ na zdrowie człowieka
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.15.10Słowa kluczowe:
benzo(a)piren, niska emisja, pył zawieszony PM10 i PM2,5, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, zanieczyszczenie powietrzeAbstrakt
Za cele pracy przyjęto ocenę poziomu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pyłem zawieszonym PM2,5 i PM10 oraz benzo(a)pirenem w 2017 roku w województwie śląskim oraz przedstawienie ich negatywnego (toksycznego) wpływu na organizm człowieka. Przeprowadzona analiza wykazała, że najwyższe średnioroczne stężenie benzo(a) pirenu w województwie śląskim występowało głównie na terenie aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej (16 ng/m3) oraz w Pszczynie (14 ng/m3), pyłu zawieszonego PM2,5 głównie w Gliwicach i Katowicach (39 μm/m3) i w Bielsku-Białej (32 μm/m3), a pyłu zawieszonego PM10 w Pszczynie (56 μm/m3) i w Katowicach (52 μm/m3). W celu poprawy stanu powietrza atmosferycznego w województwie śląskim i innych obszarów o wysokim stopniu urbanizacji należy przede wszystkim ograniczyć źródła niskiej emisji, czyli emisję szkodliwych pyłów i gazów pochodzących z niskich emitorów.
Bibliografia
Anderson, Z.J., Hvidberg, M., Jensen, S.S., Ketzel, M., Loft, S., Sorensen, M., Tionneland, M., Raaschou-Nielsen, O. (2011). Chronic obstructive pulmonary disease and long-term exposure to traffic-related air pollution: a cohort study. American Journal Respiratory Critical Care Medicine, 183(4), 455–461.
Choi, H., Harrison, R., Komulainen, H., Juana, M. (2010). Polycyclic aromatic hydrocarbons. Guidelines for Indoor Air Quality: Selected Pollutants. Geneva: World Health Organization.
Cholewiński, M., Kamiński, M., Pospolita, W. (2016). Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka wynikające ze stosowania wybranych paliw w indywidualnych instalacjach grzewczych. Kosmos, 65(4), 477–486.
Dockery, D.W., Pope, C.A., Xu, X., Spengler, J.D., Ware, J.H., Fay, M.E., Ferris, B.G., Speizer, F.E. (1993). An association between air pollution and mortality in six U.S. Cities. New England Journal of Medicine, 329, 1753–1759.
Dzikuć, M. (2017). Ekonomiczne i społeczne czynniki ograniczenia niskiej emisji w Polsce. Warszawa: Difin.
Edwards, S., Jędrychowski, W., Butscher, M., Camann, D., Kieltyka, A., Mróz, E., Flak, E., Li, Z., Wang, S., Rauh, V., Perera, F. (2010) Prenatal exposure to airborne polycyclic aromatic hydrocarbons and children’s intelligence at 5 years of age in a prospective cohort study in Poland. Environmental Health Perspectives, 118(9), 1326–1331.
International Agency for Research on Cancer, IARC (2012). Agents Classified by the IARC Monographs, vol. 1-103.
Juda-Rezler, K., Toczko, B. (2016). Pyły drobne w atmosferze. Kompendium wiedzy o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym w Polsce. Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
Kapka, I., Zemła, B.F., Kozłowska, A., Olewińska, E., Pawlas N. (2009). Jakość powietrza atmosferycznego a zapadalność na nowotwory płuc w wybranych miejscowościach i powiatach województwa śląskiego. Przegląd Epidemiologiczny, 63, 439–444.
Kondracki, J. (2002). Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krawczyk, B. (2016). Jak samorządy ograniczają niską emisję? Przegląd Komunalny, 2, 8–13.
Li, Z., Sjodin, A., Romanoff, L.C., Horton, K., Fitzgerald, C.L., Eppler, A., Aguilar- Villalobos, M., Naeher, L.P. (2011). Evaluation of exposure reduction to indoor air pollution in stove intervention projects in Peru by urinary biomonitoring of polycyclic aromatic hydrocarbon metabolites. Environment International, 37, 1157–1163.
Miller, K.A., Siscovick, D.S., Sheppard, L., Shepherd, K., Sullivan, J.H., Anderson, G.L., Kaufman, J.D. (2007). Long-term exposure to air pollution and incidence of cardiovascular events in women. New England Journal of Medicine, 356, 447–458.
Min, J.Y., Min, K.B., Cho, S.I., Paek, D., Cho, D.R. (2008). Combined effects of cigarette smoking and sulfur dioxide on lung function in Koreans. Journal of Toxicology Environmental Health, 71(5), 301–303.
Neupane, B., Jerrett, M., Burnett, R.T., Marrie, T., Arain, A., Loeb, M. (2010). Long-term exposure to ambient air pollution and risk of hospitalization with community-acquired pneumonia in older adults. American Journal Respiratory Critical Care Medicine, 181(1), 47–53.
Pénard-Morand, C., Raherison, C., Charpin, D., Kopferschmitt, C., Lavaud, F., Caillaud, D., Annesi-Maesano, I. (2010). Long-term exposure to close-proximity air pollution and asthma and allergies in urban children. European Respiratory Journal, 36(1), 33–40.
Petryk, A. (2018). Wpływ zanieczyszczenia powietrza na stan zdrowia mieszkańców a funkcjonalność miasta Krakowa. Journal of Ecological Engineering, 19(6), 124–131.
Radziszewska, A., Karczmarek-Borowska, B., Grądalska-Lampart, M., Filip Agata, A. (2015). Epidemiologia, profilaktyka i czynniki ryzyka zachorowania na raka płuca. Polski Merkuriusz Lekarski, 38(224), 113–118.
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. 2012, poz. 914).
Rusin, M. (2014). Urodzenia martwe i niska urodzeniowa masa ciała noworodków a jakość powietrza w województwie śląskim. Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych: Śląski Uniwersytet Medyczny, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej. Sosnowiec.
Sanyal, M.K., Li, Y.L. (2007). Deleteriuos effects of polynuclear aromatic hydrocarbons on blood vascular system of the rat fetus, Birth Defects Researtch, Part B. Developmental and Reproductive Toxicology, 80, 367-373.
Szesnasta roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim, obejmująca 2017 rok (2018). Katowice: Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach.
Stan środowiska w województwie śląskim w 2017 roku (2018). Wojewoda Śląski, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, Katowice.
Ścibor, M., Balcerzak, B., Czernecka, Ż., Malinowska-Cieślik, M. (2015). Ocena jakości życia pacjentów z astmą oskrzelową mieszkających w Krakowie w strefach różniących się stężeniem pyłu zawieszonego w powietrzu (PM10), Medycyna Środowiskowa, 18(1), 45–53.
Trojanowska, M., Świetlik, R. (2013). Ocena ryzyka nowotworowego związanego z narażeniem inhalacyjnym na benzo(a)piren w wybranych miastach Polski. Medycyna Środowiskowa, 16(2), 14–22.
Vassilev, Z.P., Robson, M.G., Klotz, J.B. (2001). Outdoor exposure to airborne polycyclic organic matter and adverse reproductive outcomes: a pilot study. American Journal of Industrial Medicine, 40, 255–262.
Wieczorek, J., Wieczorek, Z. (2011). Pobranie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych z żywnością. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 44(3), 725-731.
Wormley, D.D., Chirwa, S., Nayyar, T., Wu, J., Johnson, S., Brown, L.A., Harris, E., Hood, D.B. (2004). Inhaled benzo[a]pyrene impairs long-term potentiation in the F1 generation rat dentate gyrus. Celluar and Molecuar Biology Letters, 50, 715–721.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
