Fazy feminizacji profesji nauczycielskiej: przykłady z wybranych krajów
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.14.9Słowa kluczowe:
feminizacja efektywna; feminizacja stagnująca; faza regresywna; nauczyciel; przejście typizacyjne; typizacja zawodowaAbstrakt
Feminizacja zawodu nauczycielskiego jest procesem postępującym na całym świecie. Przybiera on różne tempo i charakter, ujawniając tym samym swoiste oblicza, pozwalające na wydzielenie w nim konkretnych etapów. Artykuł zawiera propozycję rozpatrywania feminizacji jako procesu fazowego. Bazuje ona na wartościach bezwzględnych liczby nauczycieli obu płci i wartościach względnych, tj. odsetkach kobiet i mężczyzn w populacji nauczycielskiej oraz na relacjach między nimi, zachodzących w ujęciach dynamicznych. W toku badań stwierdzono przydatność zaproponowanego ujęcia fazowego do analiz tempa i charakteru typizacji zawodowej nauczycieli. Analiza zgromadzonych danych pozwala stwierdzić, że proces feminizacji zawodu nauczyciela w krajach europejskich w latach 2005-2017 przebiegał zarówno w sposób bardziej dynamiczny, przechodząc dwie lub trzy fazy w tym dwunastoletnim okresie. Jego charakter był mniej zróżnicowany i obejmował jedną fazę typizacji tego zawodu.
Bibliografia
Bednarska M., (2009). Feminizacja zawodu. Edukacja i Dialog, II/2009, dostępny na: http://www.eid.edu.pl/archiwum/2009,261/luty,274/temat,281/feminizacja_zawodu,2148.htm.
Bongco, R., Abenes, R. (2019). Clash of Spheres – The Paradox of Being a Female Teacher in the Philippines. Beijing International Review of Education, 1, 443–459.
Cacouault-Bitaud, M. (2001). Is the feminization of a profession a loss of prestige? Travail, genre et sociétés, 1 (5), 91–115. DOI 10.3917/tgs.005.0091
Czaja-Chudyba, I., Drwal, B., Włoch, M. (2017). Mężczyzna jako nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 5 (2/2) (10/2), 19–33.
Czarnik S., Kasparek K. (2015). Segregacja płciowa na polskim rynku pracy. W: J. Górniak (red.), (Nie)wykorzystany potencjał. Szanse i bariery na polskim rynku pracy. Warszawa: PARP.
Czarnik, Sz., Turek, K. (2012). Aktywność zawodowa Polaków. Praca zawodowa, wykształcenie, kompetencje. Warszawa: PARP.
Cushman, P. (2005). Let’s hear it from the males: Issues facing male primary school teachers. Teaching and Teacher Education, 21, 227–240.
Dudak, A, (2016). Wybrane aspekty funkcjonowania mężczyzn w zawodach sfeminizowanych. Problemy Profesjologii, 2, 23-32.
Ferrie J., Riddell S., & A Stafford. (2006). Undergraduates’ views of teaching as a career. In: S. Riddell , L. Tett (Eds.), Gender and Teaching. Where have All the Men Gone? (pp. 32–44). Edinburgh: Dunedin Academic Press.
Fike, R.A. (2016). Where Have All the Teachers Gone? A Gendered Analysis of the Teaching Occupation. Honors Thesis; Department of Political Science.
Fudali, R., Kowalski, M. (red.). (2006). Kobieta i mężczyzna w zawodzie nauczycielskim. Kraków: Oficyna Wyd. Impuls.
Gromkowska-Melosik A., (2013). Feminizacja zawodu nauczycielskiego – „różowe kołnierzyki” i paradoksy rynku pracy. Studia Edukacyjne, 25, 85–100.
Griffiths, M. (2006). The feminization of teaching and the practice of teaching: threat or opportunity? Educational Theory, 56(4), 387–405.
Kabalski, P., Szwajcar, J. (2015). Feminizacja studiów w zakresie rachunkowości w Polsce-przyczyny i skutki. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowosci, 81(137), 85–106.
Klimczak-Ziołek J. (2005). Bibliotekarz jako zawód sfeminizowany – przyczyny i skutki. W: Z. Dacko-Pikiewicz, M. Chmielowska (red.), Rola biblioteki narodowej w tworzeniu społeczeństwa wiedzy. Dąbrowa Górnicza: WSB.
Kopka, J. (1986). Skutki feminizacji zawodu nauczycielskiego. Przegląd Socjologiczny, 34(1), 121–133.
Kuzitowicz, W. (2012). Nasza Pani czy Nasz Pan? Refleksje nad rolą praktyk pedagogicznych w przełamywaniu stereotypów płciowych w odniesieniu do nauczycielek i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W: Dobre praktyki pedagogiczne szansą innowacyjnej edukacji. Łódź: Wydawnictwo Naukowe WSP w Łodzi, 77–86
Milerski, B., Śliwerski, B. (2000). (red.) Pedagogika. Leksykon PWN. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 65.
Piróg, D. (2012). Poziom zainteresowania pracą w zawodzie nauczyciela wśród studentów geografii. Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 2, 193–210.
Piróg, D. (2014). W poszukiwaniu metodologicznych innowacji w badaniach jakościowych – przykład z analiz przechodzenia absolwentów geografii na rynek pracy. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, 6, 162, 9–19.
Piróg, D., Hibszer, A. (2020). The situation of geography teachers on the labour market in Poland: overt and covert issues. European Journal of Geography (w druku).
Pokrzywa, M. (2016). Feminizacja zawodu pracownika socjalnego. Medzinárodná interdisciplinárna vedecká konferencia, Prešov, 7. 11. 2016, 154–164.
Rahayani, Y. (2010). Feminization of teaching. Journal of English and Education, 4(2), 13–24. DOI: https://doi.org/10.20885/jee.vol4.iss2.art2
Reszke, I. (1991). Nierówności płci w teoriach: teoretyczne wyjaśnienia nierówności płci w sferze pracy zawodowej. Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii.
Sari, M., Basarir, F. (2016). Analyzing teachers’ perceptions of “female teacher” and “male teacher” within traditional gender roles. International Journal of Education and Research, 4(3), 205–224.
Schmude, J., Jackisch, S. (2019). Feminization of Teaching: Female Teachers at Primary and Lower Secondary Schools in Baden – Wurttemberg, Germany: From Its Beginings to the Past. W: H. Jahnke, C. Kramer, P. Meusburger (red.), Geographies of schoolong, Knowledge and Space, 14, 333–349.
Smak, M., Walczak, D. (2017). The prestige of the teaching profession in the perception of teachers and former teachers. Edukacja. An interdisciplinary approach, 2 (141), 22–40.
Stanonik, M. (2015). Education and feminization of the teaching profession. W: M. Godawa, S. Gerjolj (eds.), Faces of Women. Kraków, 113–123. DOI: http://dx.doi.org/10.15633/9788374384919.10
Tašner, V., Žveglic M., M; Mencin C., M., (2017). Gender in the teaching profession: university students’ views of teaching as a career. CEPS Journal, 7(2), 47–69.
https://stats.oecd.org/Index.aspx?datasetcode=EAG_PERS_SHARE_AGE#.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
