Innowacje w kształceniu wielokulturowym, na przykładzie edukacji romskiej mniejszości etnicznej w Polsce

Autor

  • Agnieszka Świętek Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Dydaktyki Geografii
  • Bożena Wójtowicz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Dydaktyki Geografii

Słowa kluczowe:

edukacja multikulturowa, innowacje pedagogiczne, Romowie, wykluczenie społeczne

Abstrakt

Przed współczesną edukacją, w tym edukacją geograficzną stoją coraz to nowe wyzwania. Pomimo podniesienia poziomu edukacji, która stała się powszechna i naturalna, procesów globalizacji i wzrostu zamożności społeczeństwa, występują w nim jednak nadal grupy społeczne nie nadążające za rozwojem społeczno-ekonomicznym większości. Szczególnym przykładem takich grup są mniejszości etniczne i narodowe, a dokładnie romska mniejszość etniczna w Polsce. Edukacja romskiej mniejszości etnicznej w Polsce, pomimo jej zamieszkiwania w naszym kraju od wieków, rozpoczęła się dopiero 10 lat temu, wraz z powstaniem „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce”. Przed jego rozpoczęciem dzieci romskie albo nie chodziły do szkoły wcale, albo kończyły kilka klas szkoły podstawowej uczęszczając do tzw. „klas romskich”. Brak wykształcenia (często wręcz analfabetyzm) oraz funkcjonujący w polskim społeczeństwie negatywny stereotyp Cygana sprawił, że stali się oni grupą wykluczoną społecznie. W roku 2001, w trakcie fazy testowej programu w województwie małopolskim stanęło przed nauczycielami, w tym nauczycielami geografii, nowe wyzwanie-nauczanie multikulturowe, trudne do realizacji w niemal jednorodnym etnicznie państwie. Prócz bariery językowej, negatywnego stereotypu i niechęci wielu rodziców romskich do edukacji, walczyć przyszło pracownikom szkoły również z różnicami kulturowymi. W wielu szkołach udaje się jednak dziś realizować edukację dzieci romskich w klasach integracyjnych dzięki wysiłkowi i przygotowaniu nauczycieli wspomagających, i utworzeniu stanowiska asystenta romskiego. Autorki w artykule skupiają się na tych właśnie innowacyjnych rozwiązaniach w dziedzinie kształtowania kompetencji pracowników oświaty, które umożliwiają dziś skuteczną edukację dzieci romskich - jedynego sposobu na walkę z wykluczeniem społecznym tej mniejszości.

Bibliografia

Bartosz, A. (2004). Nie bój się Cygana. Na dara Romestar. Sejny: Fundacja Pogranicze.

Bitka, M., Janicki B. (2009). Historyczne komiksy edukacyjne dla Romów. W: B. Weigl (red.), Romowie 2009. Między wędrówką a edukacją. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, 129–131.

Dobrowolska, B. (2011). Sytuacja dziecka romskiego w szkole w latach 80. XX wieku i współcześnie. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Garczyńska, J., Gierała, Z. (2012). Rodzina Głowackich. Kwartalnik Romski, 5/2. Radom: Radomskie Stowarzyszenie Romów, 12–17.

Kwadrans, Ł. (2007). Charakterystyka sytuacji edukacyjnej Romów w Czechach, Polsce i Słowacji po 1989 roku. W: P. Borek (red.), Romowie w Polsce i Europie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 233–248.

Milewski, J. (2004). Edukacja Romów w Polsce – wczoraj i dziś. W: J. Milewski (red.), Romowie, co każdy nauczyciel wiedzieć powinien. Suwałki: Wydawnictwo Stowarzyszenia „Integracja”.

Nowicka, E. (2007). Romowie i świat współczesny. W: P. Borek (red.), Romowie w Polsce i Europie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 124–147.

Okoń, W. (1984). Słownik Pedagogiczny. Warszawa: PWN.

Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2011/12, 2012, Warszawa: GUS, Departament Badań Społecznych.

Parfieniuk, I. (2001). Przygotowanie nauczyciela do pracy w środowisku zróżnicowanym etnicznie. W: Z. Jasiński, T. Lewowicki (red.), Oświata etniczna w Europie Środkowej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 285–293.

Polska Akcja Humanitarna. Pozyskano z //www.pah.org.pl/nasze-dzialania/158/problem_dostepu_do_edukacji

Sprawozdanie z realizacji „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce” w 2012 roku. Pozyskano z http://mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl/mne/romowie/program-na-rzecz-spole/program-na-rzecz-spole/program-na-rzecz-spole–1/6978,Sprawozdania-z-realizacji-Programu-na-rzecz-spolecznosci-romskiej-w-Polsce-w–201.html

Ustawa z 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dz.U. Nr 17, poz. 141.

Pobrania

Opublikowane

2015-12-14

Numer

Dział

Artykuły