Industrial and commercial suburbanization in post-socialist city: the Kraków Metropolitan Area (Poland)
Słowa kluczowe:
przemysł, Krakowski Obszar Metropolitalny, metropolizacja, Polska, przeniesienie, suburbanizacja, niekontrolowana ekspansja dużych miastAbstrakt
The subject of this paper is the issue of urban sprawling in the Kraków Metropolitan Area (Poland). Particular attention is paid on the changing role of industry as one of the key elements of development and metropolization of cities in post-socialist, emerging economies. The role of the industry in terms of activation of labor resources has been diminishing, which is connected to the automation of manufacturing processes and relocations of labor-intensive activities to regions with lower production costs. However, the industry, particularly hightech manufacturing, plays a significant role in stimulating research and development sector and generate innovations as a key component of the knowledge-based economy. The innovative industrial companies are one of the most important elements of the structure of metropolitan cities. The analysis of this process is based on data on employment and the operation of selected industrial companies, with particular emphasis on their shift from the city to the suburbs. The process of decentralization of high-order producer services, cultural services as well as advanced informational services is one of the most important features of modern urban areas and has been identified by many researchers.Bibliografia
Bazydło, A., Smętkowski, M., Wieloński, A. (2002). Inwestycje w specjalnych strefach ekonomicznych a przekształcenia strukturalne w przemyśle Polski. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 3, 135–148.
Działek, J., Gwosdz, K. (eds.). (2012). Inwestorzy zagraniczni w Małopolsce w 2011 roku. Ocena małopolskiego rynku pracy przez inwestorów zagranicznych. Kraków: Małopolskie Obserwatorium Gospodarki, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Gaschet, F. (2002). The new intra-urban dynamics: Suburbanisation and functional specialisation in French cities. Papers in Regional Science, 81, 63–81. doi: 10.1111/j.1435-5597.2002.tb01222.x
Gierańczyk, W. (2009). Innowacyjność jako główny filar społeczeństwa informacyjnego Europy, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 13, 82–94.
Gierańczyk, W. (2010a). Rola własności intelektualnej w budowaniu innowacyjności krajów Unii Europejskiej, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 16, 76–86.
Gierańczyk, W. (2010b). Development of high technologies as an indicator of modern industry in the EU, Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 14, 23–36.
Gierańczyk, W., Rachwał, T. (2012). Structural changes in the industry of Poland against the background of eastern European Union states. Quaestiones Geographicae, 31(2), 83–93.
Gurbała, M. (2010). Przemysł high-tech a poziom rozwoju społeczno-gospodarczego krajów. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 16, 187–200.
Gwosdz, K., Sobala-Gwosdz, A. (2008). Geografia hipermarketów w Polsce: strategie lokalizacyjne firm i ich skutki przestrzenne. Przegląd Geograficzny, 80 (4), 515–539.
Harrington, J. W., Campbell H. S. (1997). The Suburbanization of Producer Service Employment. Growth and Change, 28, 335–359.
Hermelin, B. (2007). The Urbanization and Suburbanization of the Service Economy: Producer Services and Specialization in Stockholm. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 89, 59–74. doi: 10.1111/j.1468-0467.2007.00260.x
Inwestorzy zagraniczni w Małopolsce w 2011 r. Ocena małopolskiego rynku pracy przez inwestorów. (2012). Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Departament Polityki Regionalnej. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. http://mog.malopolska.pl/Files.mvc/791/inwestorzy_zagraniczni_internet_okl.pdf (27.02.2014).
Jarczewski, W., Huculak, M. (eds.). (2011). Sukces polityki proinwestycyjnej Niepołomice 1990–2010. Wnioski dla władz lokalnych. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Jarczewski, W. (2007). Duch przedsiębiorczości w proinwestycyjnych działaniach władz lokalnych. Przedsiębiorczość – Edukacja, 3, 71–80.
Kitowski, J. (2007). Przemiany struktury przestrzennej specjalnych stref ekonomicznych w Polsce. In: J. Lach, M. Borowiec, T. Rachwał (eds.), . KrakówProcesy transformacji społeczno-ekonomicznych i przyrodniczych struktur przestrzennych: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 257–276.
Kitowski, J. (2009). Influence of Global Economic Crisis on Operation of Special Economic Zones in Poland. In: Kitowski J. (eds.), Global Economic Crisis and Countries of Central Eastern Europe. Geopolitical Studies, vol. 15. Warsaw: Polish Academy of Sciences – Instiute of Geography and Spatial Organization, 241–267.
Lisowski, A., Wilk, W. (2002). The Changing Spatial Distribution of Services in Warsaw. European Urban and Regional Studies, 9(1), 81–89.
Nowicki, M. (ed.). (2013). The investment attractiveness of the regions and the sub-regions of Poland 2013. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Nuissl, H., Rink, D. (2003). Urban sprawl and post-socialist transformation: The case of Leipzig (Germany). Leipzig: Helmholtz Centre for Environmental Research – UFZ, Bericht Nr 4/2003.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego. (2003). http://www.malopolskie.pl/RozwojRegionalny/Plan (27.02.2014).
Rachwał, T. (2001). Kształtowanie się wiodących zakładów przemysłu cukierniczego w Krakowie do 1950 r. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 3, 199–220.
Rachwał, T. (2005). Zachowania głównych przedsiębiorstw przemysłowych w strukturze obszaru metropolitalnego. In: Z. Makieła, T. Marszał (eds.), Infrastruktura techniczno-ekonomiczna w obszarach metropolitarnych. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 222, 158–169.
Rachwał, T. (2008). Problematyka badawcza funkcjonowania przedsiębiorstw przemysłowych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 11, 53–85.
Rachwał, T. (2009). Changes of industry in the countries of Central and Eastern Europe under conditions of economic transformation and European integration. In: J. Kitowski (ed.), Countries of Central & Eastern Europe versus global economic crisis, Geopolitical Studies, vol. 15. Warsaw: Polish Academy of Sciences – Institute of Geography and Spatial Organization, 133–164.
Rachwał, T. (2009a). Rola przedsiębiorstw przemysłowych w kształtowaniu obszarów metropolitalnych. In: Z. Makieła (ed.), Potencjalne metropolie ze szczególnym uwzględnieniem Polski Wschodniej. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, CXXV, 121–135.
Rachwał, T. (2010). Problematyka badawcza zmian powiązań przestrzennych przedsiębiorstw przemysłowych. In: T. Kudłacz, J. Wrona (eds.), Geografia w naukach ekonomiczno-przestrzennych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 157–176.
Rachwał, T. (2011a). Transformations of the employment structure as an expression of the transformation of the Polish industry against the background of the European Union. Bulletin of Geography, Socio-economic series, 15, 5–25.
Rachwał, T. (2011b). Industrial restructuring in Poland and other European Union states in the era of economic globalization. Procedia. Social and Behavioral Sciences, 19 (2011), 1–10.
Rachwał, T. (2012). Innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych jako czynnik rozwoju miast, In: Z. Makieła, A. Szromnik (eds.), Miasto innowacyjne. Wiedza – Przedsiębiorczość– Marketing, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, CXLI, 135–152.
Rachwał, T. Wiedermann, W., Kilar, W. (2009). Rola przemysłu w gospodarce regionów Unii Europejskiej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 14, 31–42.
Rettinger, R., Wójtowicz, M. (2009). Rozwój budownictwa mieszkaniowego w obrębie Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego (KOM) ze szczególnym uwzględnieniem gminy Zabierzów. In: I. Jażdżewska (ed.), Strefa podmiejska i małe miasta w okresie transformacji. XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 129–144.
Rubalcaba, L., Gallego, J., Gallo, M. T., Garrido, R. (2013). Business services location and market factors in major European cities. Cities, 31, 258–266.
Smętkowski, M. (2008). Rola specjalnych stref ekonomicznych w kształtowaniu struktury przestrzennej przemysłu w Polsce. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 10, 204–216.
Sýkora, L., Ouředníček, M. (2007). Sprawling post-communist metropolis: Commercial and residential suburbanization in Prague and Brno, the Czech Republic. In: E. Razin, M. Dijst, C. Vázquez (eds.), Employment Deconcentration in European Metropolita Areas. Market Forces versus Planning Regulations. The GeoJournal Library, 91, 209–233.
Więcław, J. (2000). Nowe centra handlowe w strukturze przestrzenno-funkcjonalnej Krakowa. In: I. Jażdżewska (ed.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany. XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego, Komisja Geografii Osadnictwa i Ludności PTG, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 175–180.
Wilk, W. (2005). Miejsce miast w sieciach handlowych – przykład Polski. Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego, 35, 129–153.
Winiarczyk-Raźniak, A., Raźniak, P. (2012). Migracje wewnętrzne ludności w polskich obszarach metropolitalnych u progu XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Wójtowicz, M., Kurek, S., Gałka, J. (2014). Suburbanization in the Krakow Metropolitan Region (KMA) in the years 1995–2010. In: M. Czerny, G. Hoyos Castillo (eds.), Suburbanization Versus Peripherial Sustainability of Rural-Urban Areas Fringes, Hauppauge NY: Nova Science Publishers.
Zborowski, A. (2004). Podejście funkcjonalno-strukturalne w badaniach delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce – przykład Krakowa. In: Słodczyk J. (ed.), Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i przestrzennej. Opole: Uniwersytet Opolski, 25–40.
Zborowski, A. (2005). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Zborowski, A., Chaberko, T., Kretowicz, P. (2011). Procesy suburbanizacji rezydencjonalnej w regionie miejskim Krakowa: przemiany społeczno-przestrzenne. In: J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz (ed.), Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 89–116.
Zioło, Z. (2012). Miejsce innowacyjności w kształtowaniu procesów rozwoju gospodarczego układów przestrzennych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 20, 9–32.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
